2023 liet een zware destabilisatie zien van de Europese kunststofsector. De toenemende import van gerecyclede kunststoffen in de EU creëert een onevenwichtige markt met ernstige gevolgen voor het milieu. Dit, gecombineerd met het afnemende concurrentievermogen van de EU en het gebrek aan een gelijk speelveld, versnelt de de-industrialisatie van de EU.
In deze context is de Verordening Verpakking en Verpakkingsafval (PPWR) bedoeld om de circulariteit te vergroten door de praktijken in de EU-lidstaten te harmoniseren, EU-afval effectief aan te pakken en een markt voor gerecyclede producten te creëren. De beleidsrichting die in de trialogen is ingeslagen, zorgt er echter voor dat het aanvankelijke optimisme vervaagt. Het toestaan van plastic afval van buiten de EU om bij te dragen aan de doelstellingen – zelfs voor verpakkingen die in de EU zijn geproduceerd en afgevuld – terwijl er geen betrouwbare controle- en verificatiemechanismen zijn geïmplementeerd, zou een negatieve impact hebben op een toch al krimpende en bedreigde markt.
In 2023 reageerde de markt al op deze destabilisatie door de export van plastic afval uit de EU met 18% te verhogen. Deze paradoxale omstandigheden leiden ertoe dat er meer EU-afval wordt gestort en verbrand, wat leidt tot ernstige vervuiling van ecosystemen en de milieudoelstellingen van de Europese Green Deal in gevaar brengt.
Dit is bevestigd in een recente issuebrief , gebaseerd op een onderzoek uit 2023 . In het geval van PET en polyester wordt gewaarschuwd voor de impact van het verminderen of stopzetten van toekomstige investeringen in de Europese recyclingsystemen. Minder of geen investeringen in de EU zouden ertoe leiden dat de Europese uitstoot van broeikasgassen tegen 2040 meer dan verdubbeld zou zijn, omdat meer afval verbrand zou worden in plaats van gerecycled. Uit het onderzoek blijkt ook dat het PET-recyclingpercentage in 2040 zou dalen tot tussen de 32% en 38%, vergeleken met de geschatte 67% in het circulaire scenario.
Ook de concurrentiekracht van de toch al bedreigde Europese industrie komt op het spel te staan. De PPWR moet zorgen voor een beleidskader dat de vraag en het aanbod van gerecycleerde inhoud op een coherente manier aanpakt, samen met het vinden van een duurzame oplossing voor het afvalbeheer in de EU.
Zoals de zaken er nu voor staan zenden de wetgevers een misleidende boodschap uit: dat investeringen in de Europese waardeketen voor kunststofrecycling niet de moeite waard zijn. Recyclers zijn de eersten die de gevolgen ondervinden, maar verwerkers en grondstoffenproducenten zijn de volgende in de rij.
Plastics Recyclers Europe roept de EU-instellingen dringend op om waarborgen in te voeren voor de Europese kunststofindustrie en een gelijk speelveld te creëren. Bovendien zullen beweringen over de transitie naar een circulaire economie en het garanderen van het concurrentievermogen van de EU op de lange termijn loze woorden zijn als de EU-instellingen er niet in slagen de noodzakelijke maatregelen te nemen om deze doelstellingen te verwezenlijken.