Digitalisering, automatisering, predictive maintanance en smart factory’s. Termen afkomstig uit dezelfde koker ‘Industrie 4.0’ en met hetzelfde doel: efficiënter werken, kosten besparen, verstoringen voorkomen en de klant nog beter en sneller bedienen. De technologie – waarbij de machines en apparaten via het internet aan elkaar en aan de andere systemen van het bedrijf zijn gekoppeld – opent een wereld van nieuwe mogelijkheden. ‘De ondernemer gaat veel waardevolle zaken opmerken in de fabriek die voorheen niet zichtbaar waren’, vertelt Verveer. ‘Op basis van de data uit de systemen kan het bedrijf zijn beslissingen nemen. En als je de gegevens op een juiste manier analyseert, zijn dat eigenlijk altijd bétere beslissingen. Stel dat je een product met een iets lagere cyclustijd kan laten draaien, maar wel met véél minder energie. Gelet op de kosten is dat het overwegen waard. Het is slechts één van de vele voorbeelden.’
Digitaal seintje
KraussMaffei is leverancier van technologische oplossingen voor de rubber- en kunststofindustrie en heeft een geschiedenis als lid van de sectie Machinebouwers van de NRK. Het bedrijf levert zowel de hardware als de software. Een van de programma’s heet Social Production, waarmee de ondernemer de afwijkingen in het productieproces tijdig kan opmerken. ‘De machines zijn natuurlijk in staat om de meeste afwijkingen zelf op te lossen. Maar worden deze te groot, dan krijgt de operator een appje op zijn telefoon of tablet dat de machine de instellingen aan het veranderen is. Misschien is er hier iets niet goed, kom even kijken.’ Volgens Verveer bewijst zo’n ‘digitaal seintje’ vooral zijn waarde tijdens volautomatische, onbemande productie. ‘Stel dat de machine de hele nacht heeft gedraaid. ’s Ochtends blijkt dat deze urenlang afkeur heeft staan te produceren. Dat betekent meer stroom, extra CO2-uitstoot en een maalmolen die moet draaien om het productieafval weer op te werken. Je moet de machine opnieuw opstarten, de afnemer krijgt zijn producten misschien niet op tijd. De nadelen van zo’n incident zijn talrijk. Terwijl het met de software makkelijk te voorkomen is.’
De software en de data die deze genereert, is ook van grote waarde bij predictive maintenance, legt hij uit. ‘Op basis van de data kun je zien waar de machine voor bepaalde producten bijvoorbeeld meer vermogen moet leveren. Dan weet je dus eigenlijk ook dat de pomp begint te slijten. Als blijkt dat het plastificeren langer duurt, dan weet je dat de schroef begint te slijten. Op die manier kun je vaststellen dat een onderdeel weliswaar niet stuk is, maar het wel efficiënter is om dit te vervangen, of in elk geval te reviseren. Uiteindelijk gaat de operator dat ook wel zien, maar dan ben je vaak al te laat. Bij die mensen zit natuurlijk wel veel fingerspitzengefühl. Waardevolle kennis. Dat is ook wat digitalisering doet. Je wilt die kennis voor iedereen beschikbaar hebben.’
Soepele processen
In een smart factory zijn de informatiestromen digitaal met elkaar verbonden: van kantoor, design, productie tot en met de logistiek. Het breed beschikbaar maken van de kennis in alle geledingen van het bedrijf helpt om de interne processen te versoepelen en de arbeidsproductiviteit te verhogen. Mensen hoeven niet meer de fabriek in of collega’s te bellen om te weten hoe het productieproces loopt. Verveer: ‘Neem een verkoper die zelf in het systeem kan zien of de machine draait, en of die op cyclus draait. Die man of vrouw kan op dat moment tegen de klant zeggen: het product is in de maak. Over drie dagen komt de vrachtwagen. Je weet dan ook dat er van de vijfduizend kilo PP bijvoorbeeld drieduizend is gebruikt. Dus weet je precies wanneer je nieuwe grondstoffen moet bestellen. Op sommige momenten krijg je van de netbeheerder geld toe om stroom af te nemen. Bedenk dat een spuitgietfabriek bijna per definitie de grootste gebruiker is op het industrieterrein. De directeur kan zien dat er in het weekend nog vijf machines extra aan kunnen en op maandag en dinsdag bijvoorbeeld niet. Zo gaat de kennis dus het hele bedrijf door.’
Die kennis is ook van belang bij het leveren van data, zoals bij de rapportageverplichtingen conform de Europese richtlijn CSRD. Met de gegenereerde gegevens uit de systemen wordt dat een stuk gemakkelijker en nauwkeuriger. Verveer noemt daarnaast de aanstaande verplichtingen rond de inzet van secundaire grondstoffen. ‘Als je recyclaat toevoegt, dan heeft dat invloed op het proces. Ook daar zijn programma’s voor. Op basis van het referentie-shot passen de machines het proces continu aan zodat het eindresultaat weer honderd procent klopt. De data helpen ook om de recyclebaarheid van de producten te optimaliseren. De machine wil de eigenschappen van het materiaal weten, zodat die zijn proces daar op kan aanpassen. Hier gaat AI weer heel erg bij helpen. De leverancier kan de gegevens binnenhalen en combineren voor de gebruikers van de programma’s.’
Verveer verwacht de komende jaren technologische ontwikkelingen die zelfs voornamelijk met AI samenhangen. ‘De spuitgietmachinebouwers zorgen ervoor dat de informatie zoveel mogelijk op het internet te vinden is. AI haalt alle informatie bij elkaar en maakt daar weer iets nieuws van. Is bijvoorbeeld de temperatuur in de productie lager omdat het vriest en de deur open staat? Dan gaat de machine deze invloed proberen weg te halen. Daar zijn data voor nodig over de MFI van het materiaal, of de mix van virgin en recyclaat.
AI gaat uiteindelijk helpen om alle factoren die de stabiliteit van het proces kunnen ondermijnen weg te nemen, waardoor het bedrijf beter en efficiënter kan gaan produceren. Dat betekent ook minder broeikasgassen en uiteindelijk een lagere ecologische voetafdruk. En AI gaat ook helpen bij het onderhoud. Hoe vaak kun je bijvoorbeeld een pomp verstellen? Daar weten we al iets over, maar via het internet gaat dat veel beter en nauwkeuriger. Het onderhoud is efficiënter in te plannen en je kunt beter berekenen wat het gaat kosten. De kostprijs is mede afhankelijk van de cyclustijd en hoe lang je die met de machine kan volhouden. Dan kun je tegen de klant zeggen: je wilt dat we goedkoper gaan produceren, maar dat gaat helemaal niet met deze machine.’
Breed gedragen
Hoe kunnen ondernemers met de mogelijkheden aan de slag? Het is een vraag waar veel bedrijven mee worstelen. ‘Het is hoofdzakelijk een stukje mentaliteitsverandering die je moet gaan creëren binnen je bedrijf’, zegt Verveer. ‘Dus niet als directeur in je eentje bedenken: wij gaan digitaliseren, maar beneden lopen er mensen zich hoofdschuddend afvragend: wat gaat er op ons afkomen? Zet een duidelijke strategie uit en betrek het personeel erbij. Zorg dat het door iedereen gedragen wordt, van directie tot operators.’
Bij KraussMaffei is het sinds kort mogelijk om zonder hoge kosten kennis te maken met de techniek. ‘Ondernemers mogen onze programma’s 186 weken gratis testen. Een monteur kan de programma’s installeren en kan je ook perfect uitleggen hoe je deze kunt gebruiken. Pak wel de machines die nieuw zijn, of niet ouder dan vijf jaar. Al is het alleen maar omdat je de besturingen wil beschermen tegen hackers.’ De technologische ontwikkelingen vragen extra kennis en vaardigheden van de operators. Verveer: ‘Maar iedereen kan het leren. Het gaat puur om de gebruikers-training. Met het programma APC+ kan de machine zelf zijn proces aanpassen. We geven twee uurtjes theorie en gaan dan samen met de operators aan de machine staan. Met virgin, honderd procent gerecycled materiaal en nog een paar mixen van die twee. Dan kijken we hoe de machine zich continu aanpast en binnen de limieten blijft. Als mensen dat een paar keer hebben gezien, dan gaan ze er ook mee werken.’
Goedkoper produceren
Hoewel de voordelen van digitalisering en automatisering evident zijn, werken lang nog niet alle bedrijven in de maakindustrie conform de beginselen van Industrie 4.0. Als bedrijven niet met de technologische ontwikkelingen meegaan, is het toekomstbeeld volgens Verveer niet heel rooskleurig. ‘Spuitgieten is voor veel product-marktcombinaties erg competitief. Om winstgevend te blijven, moet je het behoorlijk professioneel doen. Ik denk dat een bedrijf door te digitaliseren uiteindelijk goedkoper kan produceren. Aan de andere kant, ben je elk uur een euro duurder dan de concurrent, dan ga je het aan het eind van de rit toch een keer verliezen. Nederland heeft het al moeilijk in het mondiale krachtenveld. Innovaties op productniveau zijn belangrijk om onderscheidend te blijven. Maar alles wat je aan efficiency in je proces kunt doen, is dat zeker ook.’
De kosten zijn voor veel ondernemers vooralsnog de voornaamste belemmering. Het is een kwestie van tijd, denkt Verveer, dat bedrijven niet alleen de software willen kopen maar ook willen betalen voor abonnementen. ‘Waar we staan over vijf jaar? Je zou willen zeggen: dan heeft elk bedrijf de software op de machines, alle systemen van alle machineleveranciers communiceren met elkaar en we hebben het allemaal op ons telefoontje of tablet. Dat gaat natuurlijk niet zo zijn, maar ik denk wel dat we over vijf jaar al een stuk verder zijn. Van abonnementen weten we dat de mensen de programma’s actiever gaan gebruiken. Over tien jaar vinden we het allemaal heel gewoon om daar voor te betalen, zoals we het tegenwoordig ook de normaalste zaak van de wereld vinden om te betalen om een voetbalwedstrijd te kijken. Een paar jaar geleden hadden we het over gestuurde, geregelde of closed loop machines. Dat was nog onbekend, we wisten niet waar het over ging. Nu is het heel gewoon en wordt er met geen woord meer over gesproken. Digitalisering is de volgende stap. De oude machines gaan vervangen worden, op de nieuwe komt de software en met abonnementen implementeren ondernemers de systematiek binnen hun bedrijf. Het zal de industrie helpen om bij te blijven, ook internationaal. Al wil je niet weten hoe ver China hierin al is…’
