Het lijkt er wel op. Het surrogaat voor onze geest die met al zijn kronkels en fantasieën ons tot nu toe zoveel goeds heeft gebracht. Zonder onze eigen intelligentie waren nooit plastics ontdekt, was een gedicht of boek nooit geschreven, muziek gecomponeerd of de Nachtwacht op een doek geschilderd. Nooit bij stilgestaan eigenlijk dat plastics ook ‘ontdekt’ is door een toevalligheid: het was het menselijk oog dat iets zag, net als de schimmelvorming die Alexander Fleming zag en die tot ontdekking van penicilline leidde. Niet alleen cultuurstromingen zijn voorafgegaan door experimenten; vrijwel alle maakproducten zijn eerst bedacht, getest op kleine schaal en later vaak door praktische ‘trial and error’ methodes verbeterd. 

De leer van de medicijnen begint al duizenden jaren geleden, hersenwerk, toen er nog geen AI was. En wat er nu over bekend is, is opgeschreven, tjonge, jonge, wat een kunst, dat stoppen we nu in grote digitale systemen, datacentra, energieslurpers zijn het, waar de mens van deze tijd nuttig gebruik van kan maken. Totdat de mens suf en duf is geworden en niet meer hoeft na te denken. Dat doet AI dan voor ons. 

Neem onze Trends. Er is al zoveel over plastics geschreven dat het niet al te moeilijk voor AI is om een paar trefwoorden uit die gigantische bibliotheek te halen en aan elkaar te lijmen. Een zielloze databank die het vernuftige menselijke brein vervangt. 

Het doet pijn aan je ogen, deze laatste zin. 

De mens erkent dat hij of zij niet onfeilbaar is, kleinere fouten maakt, zoals taalfouten of hele grote stommiteiten begaat waarvoor zij of hij levenslang gestraft wordt. De mens onderwerpt zich met gepaste luiheid aan de rage waar we nu ineens in verzeild dreigen te raken door te wijzen op talloze ongekende mogelijkheden om sneller – en beter – te kunnen presteren. Of onze wereld er ook echt beter van wordt is een hele goede vraag.

Zakelijk vernuft en ­vakmanschap

Plastics kun je spuitgieten of extruderen, folieblazen of dompelen, roteren of coaten, maar ook spoelen, selecteren, compounderen of malen: het is een grotendeels geautomatiseerde industriële operatie.

Misschien kan AI wel een goed hulpje zijn. Zoals bij storingen. Meer nog hoopvol toegepast bij ingewikkelde berekeningen, zowel bij de ontwerper als matrijzenmaker van een complex product. Misschien is AI net iets breder van opzet dan de al aanwezige informatie of aanwezige bestanden. Kennis van grondstoffen en verwerking wordt meestal in de praktijk opgebouwd. Zakelijk vernuft is een talent dat in de genen zit en niet door AI ondersteund kan worden. Vakmanschap, kijk, ook dat kan AI niet bieden. Die sfeer van de ‘personal touch’, de kunstzinnigheid in ontwerp, de verfijning van kleur of model, alles waar de creativiteit van een mens de basis legt van een product. Dat gewaardeerd wordt op grond van andere eigenschappen dan alleen maar de kostprijs. 

AI levert een kopie van wat al bekend is. Het is in conflict met de wereld van de kunst. Uitdagend is de vraag of innovatieve gedachten zouden kunnen ontstaan door een chaotische input van info te koppelen aan een minder logische vraag. Gewoon buiten de grenzen van ons normale denken het systeem de kans geven ons op heldere wijze uit te leggen op welke manier wij gebruik kunnen maken van een leuke, ­winstgevende AI-tip. Wedden dat AI ons wijst op de aanwezigheid van lege statiegeldblikjes in afval?

Ah, ook alweer oud nieuws. Sloebers in onze steden kregen die tip al. Maar, wel een snelle en prima tip.

Een mysterie

In kunststoffen zijn 98% van de toepassingen nog geen 100 jaar oud. De groei begon vanaf ongeveer 1950, met prullaria in de huishouding. Na 1975 werd eerst hout door kunststof vervangen, daarna glas en metaal. Technische polymeren zorgden voor duizenden nieuwe toepassingen. Vanaf 2000 zijn we gaan zeuren over plastics. En nu worden plastics als uitermate schadelijk gezien. Het wordt simpelweg meegenomen als deel van fossiele aardolie en dat moeten ‘we’ dus zo snel mogelijk vervangen.