Onderzoek

Online reologie bij Fraunhofer LBF ondersteunt compoundontwikkelaars en maakt formuleringen kostenefficiënter. Foto: Fraunhofer LBF, Raapke.

Slimme stabilisatie voor duurzamere kunststofrecycling

Online reologische tests versnellen kostbare testreeksen

Alle organische stoffen, waaronder kunststoffen zoals polypropyleen (PP), ondergaan auto-oxidatie in ­aanwezigheid van zuurstof. Bij de hoge temperaturen van compounderen en spuitgieten verloopt dit ­proces miljoenen keren sneller. Dit leidt bij PP tot afbraak van de polymeerketens en een verlaging van het ­molecuulgewicht, waardoor recycling niet meer mogelijk is. Antioxidanten die tijdens de productie worden toegevoegd, vertragen deze afbraak: zonder deze toevoegingen zouden veel alledaagse voorwerpen niet in bruikbare vorm geproduceerd kunnen worden. Onderzoekers van het Fraunhofer Institute for Structural Durability and System Reliability LBF hebben de online reologische tests verder verbeterd, zodat de exacte stabilisatoren sneller bepaald en daarmee de kosten geoptimaliseerd kunnen worden.

Van de redactie

Dit artikel delen:

Bij de ontwikkeling van nieuwe compounds werd de optimale hoeveelheid antioxidanten tot nu toe bepaald via uitgebreide en kostbare testreeksen. Dit is echter niet rendabel bij de productie van recyclaat uit oude materiaalbatches met wisselende kwaliteit en reststabilisatorgehalten. Het simpelweg toevoegen van een ruime hoeveelheid stabilisator is niet geschikt of te duur voor een circulaire economie. Bovendien moeten kunststoffen niet alleen een tweede, maar ook een derde, vierde en verdere levenscyclus kunnen doorstaan. Daarom is het essentieel om bij recyclaatproductie alleen de strikt noodzakelijke hoeveelheid stabilisator toe te voegen. Online reologische tests versnellen dit proces en helpen stabilisatie en kosten te optimaliseren.

Online karakterisering van ­stabilisatie tijdens recycling

Om direct inzicht te krijgen in de effectiviteit van de stabilisator, karakteriseren Fraunhofer-­onderzoekers de smelt online tijdens het compounderen. Met een online reometer worden stroomkrommes van zowel schuif- als rekviscositeit gemeten, wat waardevolle informatie oplevert over het verwerkings­gedrag van kunststoffen.

Eerste tests met een minimaal gestabiliseerd virgin PP toonden een duidelijke correlatie tussen viscositeitswaarden en zowel stabilisatorconcentratie als molecuulgewicht. Bij recyclaten werden een post-­industriële en een post-consumer PP geanalyseerd. De post-industriële PP bevat nog veel stabilisator, waardoor extra toevoegingen van meer dan 0,1% weinig effect hebben. Bij post-consumer PP zijn antioxidanten grotendeels verbruikt, wat leidt tot aanzienlijke schade en een lage viscositeit. Voor een optimale stabilisatie en minimale afbraak van het recyclaat is hier een toevoeging van 0,5% stabilisator vereist.

De bovenste afbeeldingen tonen de stroomkrommes van de schuifviscositeit met verschillende stabilisator­gehalten (“Stab”) en de molaire massa Mw als functie van de nulviscositeit voor een post-industrieel gerecycled PP. De onderste afbeeldingen verwijzen naar een post-consumer PP. Grafiek: Fraunhofer LBF.

Kunststofproductie efficiënter en winstgevender maken

Dankzij online reologische metingen kan nauwkeurig worden bepaald hoeveel antioxidanten nodig zijn voor een specifieke batch gerecycled plastic. Dit systeem is beschikbaar voor projectpartners van Fraunhofer LBF, zodat kunststofverwerkers direct inzicht krijgen in de effectiviteit van stabilisatoren. Hierdoor kunnen zij hun formuleringen kostenefficiënter en winstgevender maken.

Daarnaast geven de stroomkrommes van rekviscositeit inzicht in de stabiliteit van de smelt. Dit is vooral belangrijk voor toepassingen zoals blaasvormen, waarbij de vezelinhoud en vezelverdeling een grote rol spelen. Online reologie ondersteunt hiermee niet alleen de recyclingindustrie, maar ook compoundontwikkelaars die kunststoffen optimaliseren voor diverse productietoepassingen.

Fraunhofer LBF in het Duitse Darmstadt staat al 85 jaar synoniem voor de veiligheid en betrouwbaarheid van lichtgewicht constructies. Met expertise op het gebied van vermoeiingssterkte, systeembetrouwbaarheid, trillings- en polymeertechnologie biedt het instituut vandaag de dag oplossingen voor drie van de belangrijkste overkoepelende thema’s van de toekomst: lichtgewicht systeemontwerp, functionele integratie en cyber-fysische werktuigbouwkundige systemen.

De focus ligt op oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen zoals grondstofefficiëntie en emissiereductie, evenals toekomstige mobiliteitsconcepten, waaronder elektromobiliteit en autonoom, verbonden rijden. De brede expertise van Fraunhofer LBF omvat alles van gegevensverzameling in realistische operationele omgevingen en data-analyse tot de interpretatie van gegevens en de afleiding van concrete maatregelen voor de optimalisatie van materialen, componenten en systemen.

Opdrachtgevers komen uit sectoren zoals de auto- en bedrijfsvoertuigindustrie, scheepsbouw, luchtvaart, machine- en installatiebouw, energietechnologie, elektrotechniek, medische technologie en de chemische industrie. Zij profiteren van de bewezen deskundigheid van meer dan 300 medewerkers en de geavanceerde technologieën in ruim 17.900 vierkante meter aan laboratoria en testfaciliteiten.

Ingelogde abonnees kunnen de PDF van dit artikel downloaden. De PDF is bedoeld voor eigen gebruik en niet voor commerciële doeleinden. Kopiëren of verspreiden van de PDF en haar inhoud is alleen toegestaan met toestemming van de uitgever. Wilt u de PDF commercieel gebruiken of delen? Neem dan vooraf even contact op met de redactie.

Cover KM22025.indd
Dit artikel is geplaatst in Kunststof Magazine, maart-april 2025.
Er staat ons heel wat te wachten…

Er staat ons heel wat te wachten…

Plastic granulate in a plastic recycling factory

Circulair gebruik van plastic maalgoed loopt spaak

Hugo 2023

De bestaanszekerheid van Europa